ไฟล์จาก podcast หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม

อยู่ที่จิตดวงเดียวเท่านั้นเอง ถ้าจิตไม่ตกอยู่ใต้กิเลส การกระทำทั้งหลายทางใจ ทางวาจา ทางกายก็สะอาดไปหมด แล้วการที่เราคอยมีสติ ระลึกรู้เท่าทันจิตใจของตนเองไปเรื่อยๆ กิเลสอะไรเกิดแล้วรู้ๆ เรียกว่าเรามีสติอยู่ การที่เรามีสติอยู่ สัมมาวายามะจะเจริญขึ้น สัมมาวายามะ คือความเพียรชอบ ได้แก่เพียรลดละกิเลสที่มีอยู่ เพียรปิดกั้นกิเลสใหม่ไม่ให้เกิด เพียรทำกุศลให้เกิด เพียรทำกุศลที่เกิดแล้วให้เจริญขึ้น มันทำได้โดยที่คอยอ่านใจตัวเอง หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 29 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620729 ซีดีแผ่นที่ 83

คอยรู้เท่าทัน รู้ทันใจของเรานี้ ว่า ตัวอะไรมันผลักดันให้คิดอย่างนี้ ตัวอะไรมันผลักดันให้พูดอย่างนี้ ตัวอะไรมันผลักดันให้ทำอย่างนี้ การที่เราคอยรู้ทัน เบื้องหลังความคิด เบื้องหลังคำพูด เบื้องหลังการกระทำ คือการเจริญมรรคส่วนหนึ่งแล้ว เคยได้ยินคำว่าสัมมาสังกัปปะไหม องค์ที่สองของมรรค - สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาทิฏฐิ คือเรียนรู้วิธีการปฏิบัติ รู้ว่าจะต้องทำอะไร เพื่ออะไร ทำอย่างไร นี่เป็นสัมมาทิฏฐิในเบื้องต้น ตัวต่อมา คือ สัมมาสังกัปปะ การคิดชอบ จะคิดชอบได้ ถ้ามันมีสติรู้ทันเบื้องหลังการคิด หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 28 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620728 ซีดีแผ่นที่ 83

คนที่มาที่วัดไม่ใช่คนดีทั้งหมด มาด้วยวัตถุประสงค์ต่างๆ กัน บางทีตอนแรกมา วัตถุประสงค์ดี แต่อยู่ไปนานๆ แล้วลืม ที่จริงเรามาวัดเพื่อจะมาศึกษาธรรมะ มาขัดเกลาตัวเอง ลดละความเห็นแก่ตัว ลดละกิเลส พัฒนาใจให้สูงขึ้น หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 27 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620727B ซีดีแผ่นที่ 83

คอยรู้ทันจิตไว้ตัวเดียวนี้ ก็จะได้ธรรม ที่หลวงปู่มั่นท่านบอก ดูกายเพื่อให้เห็นจิต ดูจิตเพื่อให้เห็นธรรม ฉะนั้น คอยรู้ไป รู้ด้วยจิตที่เป็นคนดูสบายๆ มีอุเบกขา ถ้าจิตยังไม่มีอุเบกขา สมาธิยังไม่เต็ม จิตเป็นกลาง จิตเคลื่อน ก็ไม่ได้โมโห จิตตั้งมั่น ก็ไม่ได้ดีใจ พ้นจากความยินดี พ้นจากความยินร้าย อันนี้เป็นกลางด้วยปัญญา -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 27 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620727A ซีดีแผ่นที่ 83

ความรู้สึกตัว คือการที่จิตใจอยู่ปัจจุบัน สำคัญที่สุดในการปฏิบัติ จุดตั้งต้นของการปฏิบัติ คือความรู้สึกตัว อย่าลืมตัวเอง พอรู้สึกตัวแล้ว ต่อไปเราก็เริ่มเดินปัญญา จุดตั้งต้นของการเดินปัญญา คือ การแยกธาตุแยกขันธ์ หลวงตามหาบัวท่านพูดเด็ดขาดเลย บอกว่า ถ้าแยกธาตุแยกขันธ์ไม่เป็น อย่ามาคุยกับเราเรื่องเดินปัญญา อย่ามาคุยอวดเราว่าเดินปัญญา ไม่จริง เพราะฉะนั้น การเจริญปัญญาเริ่มต้นจากการแยกธาตุแยกขันธ์ -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 21 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620721B ซีดีแผ่นที่ 83

ถ้าเราอยากจะเป็นชาวพุทธที่แท้จริง เราต้องพัฒนาจิตใจตัวเองขึ้นมาเป็นลำดับๆ มีการเสียสละ คือทาน ช่วยเหลือสงเคราะห์ผู้อื่น สัตว์อื่น ให้ความเมตตาสงสาร มีศีล ต้องรักษา... ศีลไม่ดี สมาธิไม่มั่นคง สมาธิไม่มั่นคง เจริญปัญญาไม่ได้ เจริญปัญญาไม่ได้ มรรคผลไม่เกิด เป็นลำดับของมันอยู่ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 21 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620721A ซีดีแผ่นที่ 83

จุดสำคัญที่พวกเรายังทำไม่ได้ คือจิตใจเราไม่ค่อยอยู่กับตัวเอง ใจล่องลอยไปอยู่ในโลกของความคิด พยายามอยู่ในโลกของความรู้สึกตัว โลกของความเป็นจริง รู้สึกตัวไม่ได้ ภาวนาต่อไม่ได้ ความรู้สึกตัวเป็นจุดตั้งต้นของการปฏิบัติ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 20 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620720B ซีดีแผ่นที่ 83

จิตใจที่อยู่กับเนื้อกับตัว มีสติ มีสมาธิ เรียกว่ามีความรู้สึกตัวอยู่ ในความรู้สึกตัว ประกอบด้วยสติ ประกอบด้วยสมาธิที่ถูกต้อง พระพุทธเจ้าถึงชมว่า เราไม่เห็นธรรมะอย่างอื่นเลย ที่จะทำให้อกุศลดับไป ที่ทำให้กุศลเจริญขึ้นมา เหมือนความรู้สึกตัว เพราะฉะนั้น ถ้าฟังครูบาอาจารย์แล้วก็ใจก็เคลิ้ม มีความสุข โมหะครอบงำหมดเลย ดำมืดไปหมดเลย เพราะฉะนั้น อย่าทิ้งความรู้สึกตัว อย่ามุ่งไปหาความสุข อย่ามุ่งไปหาความสงบ ความสุข ความสงบ ความสบายทั้งหลายนี้เป็นผลพลอยได้ หลังจากที่เราผ่านการปฏิบัติสมบูรณ์แล้ว มันเป็นของแถม เมื่อเราภาวนาได้ถูกต้องสมบูรณ์แล้ว -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 20 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620720A ซีดีแผ่นที่ 83

เรื่องของสมาธิเป็นเรื่องใหญ่ เพราะสมาธิเป็นเหตุใกล้ให้เกิดปัญญา คือถ้าเรามีสมาธิที่ถูกต้อง โอกาสที่จะเกิดปัญญา คือการเห็นความจริงของกาย ของใจ ถึงจะเกิดขึ้นได้ ถ้าสมาธิไม่ถูก ก็ไม่สามารถจะเห็นความจริงของร่างกาย จิตใจได้ ปัญญาจะไม่เกิด สมาธินั้น จะว่าไปมันก็เป็นของที่มีโดยธรรมชาติ เป็นธรรมชาติ ธรรมดาอันหนึ่ง ถ้าเมื่อไรเรารู้สภาวะธรรมที่กำลังปรากฏ รู้ได้ถูกต้อง รู้เป็นปัจจุบัน สมาธิก็จะเกิดขึ้นเอง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 17 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620717 ซีดีแผ่นที่ 83

สิ่งที่อยู่เหนือโลกมีอยู่ เป็นความสุขที่เป็นอมตะธาตุ อมตะธรรม ภาวนาถึงวันหนึ่งเราจะสัมผัส วันนี้ยังอยู่ไกล แต่เดินเข้าไปทุกวัน ปฏิบัติทุกวัน มันก็ใกล้เข้าไปเรื่อยๆ ถ้าท้อใจว่า มรรคผลนิพพานอยู่ไกลเหลือเกิน มันก็จะไกลตลอดไป มันไกลก็ช่างมัน เราอยู่กับปัจจุบันไป มีสติรู้กายรู้ใจกับปัจจุบันไป มันก็ใกล้เข้าไปเรื่อยๆ ถึงจุดหนึ่ง มันก็เข้าไปถึงจนได้ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 16 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620716C ซีดีแผ่นที่ 83

ภาวนาไม่ได้มีอะไรยากเลย ง่าย วิปัสสนา มีกิริยาตัวเดียว คือเห็นตามความเป็นจริง กิริยาเห็น มีตัวเดียวเอง ถ้าทำอะไรไปเกินจากการเห็น ก็ผิดแล้ว บางคนใช้คำว่าดู หรือคำว่ารู้ อันไหนเกินจากรู้ ก็ผิดแล้ว ที่จริงคือการเห็นสภาวะ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 16 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620716B ซีดีแผ่นที่ 83

"มีสองสิ่ง ที่ผู้ปฏิบัติไม่ควรทำ อันหนึ่ง คือลืมกายลืมใจ อันที่สอง บังคับกายบังคับใจ กามสุขัลลิกานุโยค ลืมกายลืมใจตัวเอง มัวแต่เพลินในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในสัมผัส เพลินไปในความคิด อัตตกิลมถานุโยค ทำตัวเองให้ลำบาก บังคับกาย บังคับใจ" -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 16 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620716A ซีดีแผ่นที่ 83

ก่อนที่เราจะลงมือปฏิบัติทางจิตใจ เราต้องระวังความคิดของตัวเองก่อน ความคิดเป็นจุดตั้งต้น ทำให้เกิดมโนกรรม เกิดวจีกรรม การพูด เกิด การกระทำทางกาย เรียกกายกรรม มันเริ่มมาจากการคิดทั้งหมด เพราะฉะนั้น พระพุทธเจ้าถึงเน้นลงมา มีทฤษฎีที่ถูกต้องแล้ว รู้แนวทางปฏิบัติแล้ว ถัดจากนั้น คือ ระวังเรื่องความคิดของตัวเอง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 15 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620715 ซีดีแผ่นที่ 82

สมาธิที่ถูกต้อง เรียกว่าสัมมาสมาธิ เป็นเหตุใกล้ให้เกิดปัญญา มีปัญญา ถึงจะเห็นทันกิเลส ถ้าไม่มีปัญญา ไม่เห็นกิเลส อย่างเรามีสติ เรารักษาใจ ว่างนิ่งอยู่เฉยๆ กิเลสไม่โผล่ให้ดู เราก็รู้สึกว่าไม่มีกิเลส ที่จริงไม่ใช่ ทำผิดอยู่ ถ้าครูบาอาจารย์เตือน สะกิด ต้องรีบเฉลียวใจเลย ว่าต้องมีอะไรพลาดแล้ว ไม่อย่างนั้นครูบาอาจารย์จะพูดทำไม -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 14 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620714B ซีดีแผ่นที่ 82

ถ้าเราภาวนาถูกต้อง มันเป็นไปเพื่อลดละกิเลส เราจะลดละกิเลสได้ ต้องเห็นกายตามความเป็นจริง ต้องเห็นใจตามความเป็นจริง พอเห็นตามความเป็นจริงแล้ว มันจะเบื่อหน่าย คลายความยึดถือ แล้วก็หลุดพ้น หลุดพ้นแล้ว ก็จะรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว นี่เป็นเส้นทางที่เราจะต้องฝึกกัน เพราะฉะนั้น จุดสำคัญที่สุดที่จะต้องฝึกให้ได้ ก็คือการเห็นกายเห็นใจ ตามความเป็นจริง การเห็นกายเห็นใจ ตามความเป็นจริงนั้น มีศัพท์เฉพาะ เรียกว่าวิปัสสนากรรมฐาน -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 14 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620714A ซีดีแผ่นที่ 82

อย่าเชื่อง่าย อย่าพึ่งคนอื่น ธรรมะของพระพุทธเจ้าเป็นธรรมะที่ต้องพึ่งตนเอง ใช้สติใช้ปัญญา ใช้เหตุใช้ผล ไม่ใช่ใช้ความเชื่อ ใครมาบอกเราว่าทำอย่างนั้นดี ทำอย่างนี้ดี ต้องวัดด้วยตัวเอง ว่ามันดีจริงหรือไม่ดี ไม่ใช่หลับหูหลับตาเชื่อไปเรื่อยๆ ... เราชาวพุทธต้องมีเหตุมีผล ไม่ใช่เชื่องมงาย ความงมงายเป็นศัตรู พระโสดาบันละความงมงายได้ ถ้าเราอยากเป็นพระโสดาบัน ก็อย่างมงาย ค่อยๆ ลด ค่อยๆ ละไป อะไรที่ไม่สมเหตุสมผล อย่าไปเชื่อ ต้องช่วยตัวเองให้ได้ สังเกตไป -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 13 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620713B ซีดีแผ่นที่ 82

แทนที่เราจะไปดูของข้างนอก ย้อนกลับเข้ามา ดูใจตัวเอง เหมือนดูละคร เราก็จะเห็นเลยว่า ความรู้สึกทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาในใจเรา เป็นของชั่วคราว ความรู้สึกทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาในใจเรา เป็นของที่ควบคุมไม่ได้ บังคับไม่ได้ เฝ้ารู้ เฝ้าดูไปเรื่อยๆ ต่อไปปัญญามันจะเกิด มันจะรู้ว่าทุกอย่างชั่วคราว สุขก็ชั่วคราว ทุกข์ก็ชั่วคราว ดีหรือชั่วก็ชั่วคราว พอมันเห็นความจริงอย่างนี้ ใจมันจะเป็นกลาง มันจะไม่กระเพื่อมขึ้น กระเพื่อมลง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 13 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620713A ซีดีแผ่นที่ 82

ขันธ์ 5 คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ย่อลงมาก็คือ รูปธรรมกับนามธรรม ที่รวมกันขึ้นมาเป็นตัวเรา ตัวนี้คือตัวทุกข์ แต่พวกเราไม่เคยเห็นว่าตัวนี้เป็นตัวทุกข์ เราเห็นว่าร่างกายนี้ทุกข์บ้าง สุขบ้าง เราไม่ได้เห็นว่าร่างกายคือทุกข์ ทุกข์มาก กับทุกข์น้อย เราไม่เห็น แต่เห็นว่าร่างกายนี้เป็นทุกข์บ้าง เป็นสุขบ้าง เราไม่เห็นว่าจิตใจคือตัวทุกข์ แต่เราเห็นว่าจิตใจนี้ทุกข์บ้าง สุขบ้าง มันถึงเวียนว่ายตายเกิดไม่เลิก อวิชชายังอยู่ เรียกว่าไม่รู้ทุกข์ เมื่อภาวนาไปถึงจุดหนึ่ง จะเข้าใจ หัวโจก คือตัวจิตผู้รู้ จิตต้นกำเนิดนี้เอง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 7 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620707B ซีดีแผ่นที่ 82

ความจริงแสดงตัวอยู่ตลอดเวลา สิ่งที่เรียกว่าของจริง คือปรมัตถธรรม ปรมัตถธรรมฟังแล้วน่ากลัว จริงๆ ก็คือรูปธรรมนามธรรม คือกาย คือใจนี้เองที่เป็นของจริง ความจริงก็มีอยู่ ถ้าเราเห็นของจริงได้ ความจริงก็อยู่กับของจริง อย่างร่างกายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มันเป็นแค่วัตถุธาตุที่เรายืมโลกมาใช้ ถึงจุดหนึ่งก็ต้องคืนโลกไป ตรงที่เห็นว่ามันไม่เที่ยง มันเป็นทุกข์ มันไม่ใช่ตัวเราที่แท้จริง อันนี้เรียกว่าความจริง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 7 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620707A ซีดีแผ่นที่ 82

กิเลสมันซ้อนอยู่หลายชั้น ไม่ต้องดิ้นรนค้นคว้า ถึงเวลาแล้วรู้เอง มีหน้าที่เจริญสติปัฏฐานไป เวลาดูจิตได้ ดูจิต ดูจิตไม่ได้ ดูกาย ดูจิตไม่ได้ ดูกายไม่ได้ ทำสมถะ ทำอย่างนี้ไปเรื่อยๆ แล้วกำลังของเราจะแก่กล้าขึ้น สติเราละเอียดว่องไวขึ้น เราจะเห็นสภาวะที่ละเอียดขึ้น สมาธิ ความตั้งมั่นเราดีขึ้น เราจะไม่เข้าไปแทรกแซงสภาวะทั้งหลาย ปัญญา ความรู้ถูก ความเข้าใจถูก ก็จะเกิดขึ้น มันจะพัฒนาขึ้นมาเอง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 6 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620706B ซีดีแผ่นที่ 82

อาศัยศรัทธาในเบื้องต้น ไม่ได้มีอหังการ กางเขี้ยวกางเล็บเข้าไปหาครูบาอาจารย์ ท่านสอนให้ปฏิบัติ ก็ลงมือปฏิบัติ เคารพท่าน รักท่าน ท่านอยากให้เราปฏิบัติ เราขยันปฏิบัติ มีศรัทธา วิริยะก็เกิด ขยันปฏิบัติไป สติ สมาธิ ปัญญาก็ค่อยแก่กล้าขึ้น เพราะการปฏิบัตินั้นทิ้งสติไม่ได้ เมื่อไรขาดสติ เมื่อนั้นขาดความเพียร เมื่อไรมีสติ เมื่อนั้นมีความเพียร -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 6 กรกฎาคม 2562 ไฟล์ 620706A ซีดีแผ่นที่ 82

ส่วนของสมาธิมีสองอัน ส่วนของปัญญามีอันเดียว มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง ถ้าจิตไม่ตั้งมั่น จะเห็นความจริงไม่ได้ สิ่งที่เรียกว่าความจริง คือไตรลักษณ์ มีสติ รู้กาย รู้ใจ สติเป็นตัวรู้ ว่ามีอะไรเกิดขึ้นในกาย ในใจ และสิ่งที่ดู ไม่ใช่ดูตัวกายตัวใจ เราจะดูไตรลักษณ์ที่ซ่อนอยู่ในกายในใจ เพราะฉะนั้นต้องดูให้ถึงไตรลักษณ์ ดูความจริงของมันให้ได้ -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 30 มิถุนายน 2562 ไฟล์ 620630B ซีดีแผ่นที่ 82

ความรู้ความเห็นที่เกิดขึ้นจากการภาวนา ถ้าไม่เป็นไปเพื่อลดละกิเลส เพื่อเจริญกุศล อย่าไปเชื่อมัน ถ้าเชื่อแล้วหายนะ กิเลสที่ไม่เคยมี ก็จะมี กูเก่งเหนือมนุษย์ธรรมดาขึ้นมาแล้ว ใครพูดอะไรกูไม่เชื่อแล้ว เพราะกูเชื่อญาณทัศนะของกูเอง กิเลสมันแรงกว่าเก่า อย่าไปเชื่อมัน -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 30 มิถุนายน 2562 ไฟล์ 620630A ซีดีแผ่นที่ 82

พระพุทธเจ้าสอนธรรมะเราครอบคลุม บอกให้ละบาป อกุศลทั้งปวง อย่าทำ ทำกุศลให้ถึงพร้อม คือศีล สมาธิ ปัญญา มีศีลอย่างเดียว ไม่พอ มีสมาธิอย่างเดียว ไม่พอ มีปัญญาอย่างเดียว ก็ไม่พอ ถ้ามีปัญญาแล้วไม่มีศีลกำกับ มันจะเป็นปัญญามหาโจร ไม่มีสมาธิกำกับ ตอนไปเดินปัญญามันจะฟุ้งซ่าน ศีล สมาธิ ปัญญา เหมือนเส้าสามก้อน ก้อนหินสามก้อน ที่คนโบราณเขาไว้หุงข้าว วางสามอัน เอาออกอันเดียว ก็ล้มหมดแล้ว หม้อข้าวแตก ฉะนั้น ต้องมีครบ ศีล สมาธิ ปัญญา แล้วท่านก็ไม่ได้สอนว่าให้ทำความดีให้ถึงพร้อมอย่างเดียว ท่านเริ่มต้น ไม่ทำบาป อกุศลทั้งปวง ชั่วต้องละ ดีต้องเจริญ ฝึกไปเรื่อย จิตก็จะผ่องแผ้วไปเรื่อย ไม่อย่างนั้นมันทำไม่ได้จริงหรอก -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 29 มิถุนายน 2562 ไฟล์ 620629 ซีดีแผ่นที่ 82

เราค่อยๆ ภาวนาตามที่หลวงพ่อสอนพวกเรา เราจะรู้สึกว่า จิตห่างโลกมาเรื่อยๆ แต่ไม่ใช่ถอดจิตออกมาโลก อันนั้นไม่ใช่คำสอนของพระพุทธเจ้า เราห่างโลกออกมา เพราะจิตมีปัญญา เห็นความจริงของโลก ว่าหาสาระแก่นสารไม่ได้ จิตมันก็ถอนตัวออกมา มันถอนของมันเอง ภาวนาไป แล้วเราจะเห็น คำสอนของพระพุทธเจ้าอัศจรรย์ เคยทุกข์มาก ก็เหลือทุกข์น้อย เคยทุกข์นาน ก็เหลือทุกสั้น ถึงจุดที่ใจหลุดออกจากโลก ก็ไม่ทุกข์กับโลกอีกต่อไป ค่อยๆ ฝึกไป เราจะเห็นพัฒนาการของตัวเอง -- พระธรรมเทศนาหลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 23 มิถุนายน 2562 ไฟล์ 620623 ซีดีแผ่นที่ 82