ไฟล์จาก podcast หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม

สติเป็นตัวรู้ทัน รู้ทันว่าจิตไหล โมหะก็ดับ ราคะ-โทสะถึงมีขึ้นมาก็ดับด้วย ถ้ารู้ได้เร็ว ราคะ-โทสะยังไม่เกิด จิตเคลื่อนปุ๊บ รู้ปั๊บ ยังไม่ได้ไปจับอารมณ์ได้ชัดเจน ถ้าจับอารมณ์แล้ว คราวนี้ราคะ โทสะ โมหะมันจะเกิด เกิดด้วยกันหมดเลย ราคะก็เกิดกับโมหะ โทสะก็เกิดกับโมหะ ถ้าเรารู้ทันตั้งแต่ต้นทาง จิตหลงแล้วรู้ปั๊บ ราคะ-โทสะก็ไม่มี โมหะก็ดับ เมื่อจิตไม่มีกิเลส ศีลอัตโนมัติจะเกิดขึ้น ที่ท่านบอกว่า ผู้ใดตามคุ้มครองรักษาจิต ซึ่งรักษาได้ยาก จะพ้นจากบ่วงแห่งมาร การคุ้มครองรักษาจิตก็คือ อาศัยสติเป็นตัวรู้ทันจิต หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 1 กุมภาพันธ์ 2563 ไฟล์ 630201A ซีดีแผ่นที่ 86

เราต้องเข้าใจ เรียนศาสนาพุทธ ไม่ใช่เรียนให้เกิดความเฮง เรียนเพื่อจะร่ำรวย เรียนให้โชคดี แต่จะเรียนเพื่อจะไม่ทุกข์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ไม่ทุกข์ทางใจ พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้สอนแบบงมงาย ว่าอย่าทุกข์ทางใจ ท่านไม่พูดเฉยๆ ท่านชี้แจงว่าเหตุของความทุกข์ทางใจอยู่ที่ไหน เวลาเราจะละความทุกข์ทางใจ ละความทุกข์ทางใจโดยตรงไม่ได้ เราต้องละเหตุที่ทำให้ใจเราทุกข์ เหตุที่ทำให้ใจทุกข์ก็คือตัวความอยาก ความอยากหรือตัวตัณหา ตัวนี้เป็นตัวที่ทำให้ใจเราทุกข์ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 31 มกราคม 2563 ไฟล์ 630131 ซีดีแผ่นที่ 86

การปฏิบัติอย่าให้จิตออกนอก หลวงพ่อไปเรียนกับหลวงปู่ดูลย์ หลวงปู่ดูลย์ท่านก็สอนว่าอย่าส่งจิตออกนอก จิตที่ส่งออกนอก คือจิตที่ไม่มีสมาธิ... เพราะอย่างนั้น เราต้องมาฝึก จิตออกนอกแล้วรู้ไวๆ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 28 มกราคม 2563 ไฟล์ 630126 ซีดีแผ่นที่ 86

คำว่าเหนือโลกก็คือ “โลกุตระ” พวกเรามีโอกาสที่จะเข้าถึงโลกุตรธรรมทุกคน เพราะเราได้ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าแล้ว เมื่อเราได้ฟังธรรม เข้าใจวิธีปฏิบัติแล้ว ก็ลงมือปฏิบัติไป ความทุกข์มันอยู่ที่ตัวเราเอง อยู่ที่กาย อยู่ที่ใจ พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนเราให้หนีความทุกข์ ท่านสอนเราให้เผชิญหน้ากับมัน เรียนรู้ความจริงของร่างกาย เรียนรู้ความจริงของจิตใจไป หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 26 มกราคม 2563 ไฟล์ 630126 ซีดีแผ่นที่ 86

มันมีคำอยู่สองคำ คำว่าจิตกับคำว่าอารมณ์ อารมณ์ แปลว่า สิ่งที่ถูกรู้ ตัว object จิต คือ ธรรมชาติที่รู้อารมณ์ คือตัว subject เพราะฉะนั้น มันมีจิตกับอารมณ์ ถ้าเราให้ความสำคัญกับอารมณ์ เราจะสงบ เพราะว่าจิตอยู่ในอารมณ์อันเดียว ไม่วอกแวก จิตก็สงบ ถ้าเราให้ความสำคัญกับจิต เราจะได้เรียนรู้ความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของจิต เราจะได้ปัญญา เพราะฉะนั้น เราเอาจิตเป็นหลักไว้ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 25 มกราคม 2563 ไฟล์ 630125B ซีดีแผ่นที่ 85

วิธีเจริญสติก็คือหัดอ่านสภาวธรรม คอยรู้สึกในตัวสภาวธรรมไปเรื่อยๆ อย่างรู้สึกในตัวร่างกาย ร่างกายมันหายใจ รู้สึก ร่างกายยืนเดินนั่งนอน รู้สึก ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายหยุดนิ่ง รู้สึก คอยรู้สึกไป... เฝ้ารู้เฝ้าดูไป ต่อไปก็ล้างความเห็นผิด กายนี้ใจนี้ไม่ใช่ตัวเราของเรา เหมือนหุ่นยนต์ตัวหนึ่งเท่านั้นเอง การปฏิบัติธรรมมันไม่ได้ลึกลับอะไรเลย คอยรู้สึกตัวไว้ แล้วก็รู้สึกกายรู้ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 25 มกราคม 2563 ไฟล์ 630125A ซีดีแผ่นที่ 85

การทำกรรมฐานอย่าเปลี่ยนบ่อย เราใช้เครื่องอยู่อะไรก็ใช้อันนั้น ถ้าเราเปลี่ยนบ่อย สมมุติว่าตื่นมา เราก็พุทโธๆ เดี๋ยวหนึ่งพอใจเริ่มฟุ้งซ่าน เอ้า ไปหายใจอีกแล้ว หายใจสักพักนึง อึดอัด ไปเดินอีกแล้ว เปลี่ยนตลอดเวลา มันจะจับหลักไม่ได้ คือมันจะไม่ได้จิต ถ้าเราจะพุทโธ ก็พุทโธให้เด็ดเดี่ยวลงไป พุทโธไปแล้วใจสงบ ก็รู้ พุทโธแล้วใจฟุ้งซ่าน ก็รู้ พุทโธแล้วมีความสุข ก็รู้ พุทโธแล้วมีความทุกข์ ก็รู้ เราถึงจะเห็นความเปลี่ยนแปลงของใจ แต่ถ้าเราจับจด เปลี่ยนอารมณ์กรรมฐานเรื่อยๆ ใจที่เปลี่ยนแปลง เราจะดูไม่ออกว่ามันเปลี่ยนเพราะอะไร -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 24 มกราคม 2563 ไฟล์ 630124 ซีดีแผ่นที่ 85

การชักบังสุกุลไม่ใช่เรื่องเพ้อเจ้อ เพียงแต่ว่าเราเข้าใจถึงแก่นของมันหรือไม่ ถ้าเข้าใจถึงแก่นของมัน เราจะรู้เลย ไม่ใช่เรื่องงมงายแล้ว เป็นการสอนศีล สมาธิ ปัญญา แล้วก็ทาน ถ้าเรียงลำดับก็คือ มีทาน มีศีล มีสมาธิ มีปัญญา ทั้งหมดนี้ลงเหลือในเวลาประมาณครึ่งชั่วโมง คนโบราณไม่ธรรมดาหรอก เขาเก่งนะ เขาสามารถประยุกต์เอาธรรมะทั้งหลายแหล่ที่เราจะต้องประพฤติปฏิบัติ เอามาสอนเราลงในเวลาครึ่งชั่วโมงเท่านั้นเอง สิ่งที่เราจะได้ ขั้นต่ำก็คือได้กำลังใจ ขั้นกลางก็คือเราได้สมาธิ ทำพิธี ทำด้วยใจที่สงบ ด้วยใจที่ตั้งมั่น จะได้สมาธิขึ้นมา -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 21 มกราคม 2563 ไฟล์ 630121 ซีดีแผ่นที่ 85

เคยเห็นเขาฝึกหมาไหม โยนอันนี้ไป แล้วก็วิ่งไปคาบ พอโยนไปทางนี้ มันก็วิ่งอีก พวกเราที่ผ่านมา ฝึกจิตตัวเองเหมือนที่เขาฝึกหมาเลย วิ่งตะครุบๆ ไปเรื่อย พอปล่อยอันนี้ ก็ตะครุบอันนั้น จิตเราเป็นอย่างนั้นจริงๆ ไม่ได้แกล้งว่า ถ้าเราไม่ฝึก จิตมันก็ตะครุบไปอย่างนั้น ไม่รู้เรื่องเลย ตอนที่จิตไล่ตะครุบ จิตหลงไหม - หลง หลงเนืองๆ ไปสู่ภูมิอะไร - สู่ภพอะไรเดรัจฉาน เพราะอย่างนั้น ที่เปรียบเหมือนหมานี่ไม่ผิดหรอก หลวงปู่มั่นท่านก็เคยด่า ท่านเทศน์ดุเดือด พระองค์ไหน จิตกระโดดตะครุบอารมณ์ มีอะไรก็ตะครุบๆ ท่านบอกทำตัวเหมือนหมาบ้างับไม้ค้อน ภาษาอีสาน ใครเอาไม้โยนไปทางไหน มันก็วิ่งไปงับ เราเป็นนักปฏิบัติ เราไม่ใช่เป็นหมาบ้า ใจเราเป็นหมาบ้าขึ้นมา เรารู้ทันไว้ ค่อยๆ ฝึกมัน จนมันเคยชิน หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 19 มกราคม 2563 ไฟล์ 630119B ซีดีแผ่นที่ 85

เวลาโทสะเกิด มันดูง่าย ราคะเกิด ดูยากกว่า โมหะเกิด ดูยากที่สุด หลง ดูยากที่สุด อย่างที่หลวงพ่อชอบสอนเรา หลงแล้วรู้ๆ ดูของที่ยากๆ เรียนตัวนี้ได้ ตัวอื่นง่ายหมดเลย ต้องหลงก่อนถึงจะโลภ ต้องหลงก่อนถึงจะโกรธได้ แล้วระหว่างที่โลภ ระหว่างที่โกรธ ก็ยังหลงอยู่ ถ้าเมื่อไรไม่หลง ความโลภ-ความโกรธก็จะหายไปด้วย... เพราะอย่างนั้น ตัวหลงนี่ตัวหัวโจก หลวงพ่อถึงพยายามสอน หลงแล้วรู้ๆ หัดดูสภาวะหลงไว้ อีกหน่อยสติเกิดเร็ว หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 19 มกราคม 2563 ไฟล์ 630119A ซีดีแผ่นที่ 85

เดี๋ยวนี้หลวงพ่อตรวจการบ้านน้อยลง ถ้าพวกเราสงสัย ก็ไปเปิดยูทูปที่หลวงพ่อเทศน์ไว้ ที่เขาถามกัน มันก็คือคำถามเดิม เวลาผิด ก็ผิดซ้ำซากเหมือนๆ กัน ไม่เผลอ ก็เพ่ง มีแค่นี้ อีกอย่างหนึ่งที่ผิด ก็คือเรื่องนิมิต พวกเราไม่ค่อยมี เพราะไม่ค่อยมีสมาธิ อีกอันหนึ่งที่ผิด ก็คือเรื่องวิปัสสนูปกิเลส อันนี้พวกเรามี เราทำวิปัสสนา สมาธิไม่พอก็เกิดวิปัสสนูปกิเลส ผิดอยู่ 2-3 ตัวเท่านั้นเอง จุดแรกก็คือ เผลอกับเพ่ง ไม่เผลอ ไม่เพ่ง ก็มีจิตตั้งมั่น เสร็จแล้วพอลงมือปฏิบัติ จิตไปเพ่งอารมณ์ แล้วก็เกิดนิมิต ก็จะหลงนิมิต ถ้าทำวิปัสสนาแล้วสมาธิไม่พอ จะเกิดวิปัสสนูปกิเลส หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 18 มกราคม 2563 ไฟล์ 630118B ซีดีแผ่นที่ 85

การภาวนาเบื้องต้นเลย หัดรู้จักสภาวธรรมให้ได้ สิ่งที่เรียกว่าสภาวธรรมก็มีรูปธรรม นามธรรม สภาวธรรมอีกอันหนึ่งคือตัวนิพพาน ถ้าแยกละเอียดออกไป ตัวนามธรรมก็แยกได้ 2 ส่วน จิตกับเจตสิก นิพพานยกไว้ พวกเราไม่เห็น สิ่งที่เราเห็นก็คือรูปธรรม นามธรรม หรือจิต เจตสิก รูป 3 อย่างนี้จะสอนไตรลักษณ์เรา สิ่งอื่นจะไม่สอนไตรลักษณ์เรา -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 18 มกราคม 2563 ไฟล์ 630118A ซีดีแผ่นที่ 85

การปฏิบัติต้องมีทิศทาง ปฏิบัติส่งเดชไม่ได้ ปฏิบัติมีทิศทาง คือ รู้ว่าปฏิบัติอะไร ปฏิบัติเพื่ออะไร ปฏิบัติอย่างไร แล้วก็ลงมือปฏิบัติ อย่างเราจะทำสมถะ ทำเพื่อให้จิตได้พักผ่อน ได้มีเรี่ยวมีแรง ไม่ได้ทำให้เกิดปัญญา จะทำอย่างไร น้อมจิตไปอยู่ในอารมณ์อันเดียวอย่างต่อเนื่อง แล้วก็ลงมือทำ เดี๋ยวมันก็ได้ จะเจริญปัญญา มีจิตเป็นคนดู เห็นกายมันทำงาน เห็นจิตมันทำงาน มันก็จะได้ความจริง -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 12 มกราคม 2563 ไฟล์ 630112B ซีดีแผ่นที่ 85

รู้ตัวอยู่เฉยๆ เป็นสมถะ พอรู้ตัวได้แล้ว ต้องเดินปัญญา จะดูกาย ก็ดูไป ดูกายก็แนะนำ 3 บรรพ อานาปานสติ อิริยาบถ สัมปชัญญะ 3 ตัว... หรือดูเวทนา แนะนำให้ดูเวทนาทางใจ จิตตานุปัสสนา แนะนำให้ดูกิเลสที่แรงที่สุดของเรา จับคู่กัน ราคะแรง ก็ใช้ราคะกับไม่มีราคะ โทสะแรง ก็ใช้โทสะกับไม่มีโทสะ ใจชอบเผลอ รู้ตัวเก่ง รู้ตัวแล้วก็เผลอ รู้แล้วก็เผลอ แนะนำให้ใช้จิตมีโมหะ กับจิตไม่มีโมหะ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 12 มกราคม 2563 ไฟล์ 630112A ซีดีแผ่นที่ 85

เมื่อเรามีสติ อกุศลไม่มี ความรู้สึกว่าเป็นตัวตน ไม่ได้มีตลอดเวลา มันมีตอนเราขาดสติ ถ้าทรงฌานอยู่ จิตมีสติอยู่ มีสมาธินิ่งอยู่ทั้งวันก็ไม่เป็นไร เวลาจิตมันทรงสมาธิเข้าไป มันก็ไม่มีตัวตน เพราะอย่างนั้นอย่าไปติดอยู่ในสมาธิ ถ้าจะวัดใจตัวเอง ออกมาเป็นคนธรรมดา แล้วดูว่ามีกิเลสอะไรไหม ถึงจะเห็น เมื่อเช้าสอนเรื่องปฏิบัติ ตอนนี้สอนการตรวจสอบผลการปฏิบัติของตัวเอง ไม่ต้องมาถามหลวงพ่อ ว่าหนูได้โสดาฯ หรือยัง หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 11 มกราคม 2563 ไฟล์ 630111B ซีดีแผ่นที่ 85

ลีลาของการไหลนี่เยอะแยะมากเลย แต่มัน 2 กลุ่มใหญ่ๆ อันหนึ่งไหลไปจมแช่อยู่ในอารมณ์กรรมฐาน อันนี้คือการเพ่ง อีกอันหนึ่งไหลไปอยู่ในโลกของความคิด อันนี้คือการเผลอ สมาธิที่ถูกต้อง ไม่เผลอ ไม่เพ่ง รู้ทันจิตตนเองอยู่ ทุกวันต้องทำให้ชินิชำนาญ พอจิตเคลื่อนไปอยู่กับกรรมฐาน รู้ จิตเคลื่อนไปอยู่ในความคิด รู้ ทุกวันต้องฝึกต้องซ้อม ไม่ฝึกไม่ซ้อม ออกมาอยู่กับชีวิตจริง จะมาบอกว่าเจริญสติในชีวิตประจำวัน ทำไม่ได้จริง หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 11 มกราคม 2563 ไฟล์ 630111A ซีดีแผ่นที่ 85

ถ้าพวกเราขยันดูอย่างที่หลวงพ่อขยัน มันก็ได้ผลเหมือนกัน พวกเราไม่ได้โง่กว่าหลวงพ่อ หลวงพ่อไม่ใช่คนเก่งอะไร แต่ว่าอึด ทนเอา ซ้ำแล้วซ้ำอีก เรียนแล้วเรียนอีกอยู่อย่างนั้น สู้ไม่ถอย... ไม่ยอมเลิกปฏิบัติ แค่นั้น บางทีก็ขี้เกียจ ขี้เกียจก็ดูขี้เกียจ บางทีก็สงสัย ยังไงดีนะๆ สงสัย ดูสงสัย ฉะนั้น ใช้หลักไว้ว่าดูปัจจุบัน รู้ปัจจุบันไป ไม่พลาดหรอก หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 5 มกราคม 2563 ไฟล์ 630105B ซีดีแผ่นที่ 85

การดูจิตดูใจไม่ใช่เรื่องลึกลับอะไร ทำไมเรารู้จักว่าอยาก ก็แสดงว่าเราดูเป็น เรารู้จักสภาวะของความอยาก โกรธเป็นไหม? โกรธก็เป็น โกรธก็รู้จัก แสดงว่ารู้จักสภาวะของความโกรธ การดูจิตดูใจก็คือ ตอนนี้มันมีสภาวะอะไรเกิดขึ้นกับจิตใจของเรา ก็แค่นั้น หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 5 มกราคม 2563 ไฟล์ 630105A ซีดีแผ่นที่ 85

คำว่าแก้ ไม่มีในวิปัสสนากรรมฐาน คำว่าแก้ อยู่ในสมถกรรมฐาน จิตไม่ดี ทำให้ดี จิตไม่สุข ทำให้สุข จิตไม่สงบ ทำให้สงบ วิปัสสนา จิตไม่ดี รู้ว่าไม่ดี จิตไม่สุข รู้ว่าไม่สุข จิตไม่สงบ รู้ว่าไม่สงบ ไม่เหมือนกัน ไปทำเอา -- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 4 มกราคม 2563 ไฟล์ 630104B ซีดีแผ่นที่ 85

ถ้าไม่แพ้กิเลส ไม่มาเกิดหรอก แต่เราก็คงไม่ต้องแพ้ตลอดกาล เคยแพ้กิเลสมาแล้ว ต่อไปก็เอาชนะมันบ้าง เพราะฉะนั้น สำรวจตัวเอง บาปอกุศลทั้งหลาย ก็ต้องละเสีย กุศลทั้งหลาย ศีล สมาธิ ปัญญา อันไหนยังย่อหย่อนก็เพิ่มขึ้นมา พัฒนาขึ้นมา ท่านถึงบอกว่าให้ละบาปอกุศลทั้งปวง ทำกุศลให้ถึงพร้อม ทำจิตให้ขาวรอบ สว่างไสว ก็ต้องฝึกจิตฝึกใจไป ก่อนจะมาถึงขั้นที่จิตใจขาวรอบ สว่างไสว ปลอดจากกิเลส ก็ต้องละกิเลส เจริญกุศลให้มากๆ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 4 มกราคม 2563 ไฟล์ 630104A ซีดีแผ่นที่ 85

ถ้าจิตมันอยากคิด ดิ้นรนจะคิด อย่าไปฝืนมัน ฝืนไม่ได้ก็พามันคิดเลย คิดแล้วลงไตรลักษณ์ให้ได้ก็แล้วกัน ... เวลาเรารู้จักคิด บางทีใจมันวาง รู้จักการคิด ก็เป็นศิลปะชนิดหนึ่ง การคิดพิจารณาสิ่งทั้งหลายลงไป ให้เห็นอันไหนมีสาระ อันไหนไม่มีสาระ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 2 มกราคม 2563 ไฟล์ 630102 ซีดีแผ่นที่ 85

เราค่อยๆ สังเกตไป การปฏิบัติแนวไหนที่สามารถลดละกิเลสได้ กิเลสที่มีอยู่ก็ดับสูญไป กิเลสใหม่ไม่เกิด กุศลที่ไม่มีก็เกิดมีขึ้นมา กุศลที่มีแล้วเจริญขึ้นมา เราวัดด้วยตัวของเราเอง ถ้าเราปฏิบัติตามแล้วลดละกิเลสได้ ก็โอเค ถ้าปฏิบัติแล้วลดละกิเลสไม่ได้ มันก็ไม่ใช่ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 1 มกราคม 2563 ไฟล์ 630101 ซีดีแผ่นที่ 85

เราก็ต้องหัดประเมินตัวเอง ว่าเราดีขึ้นไหม อกุศลลดลงไหม กุศลเจริญขึ้นหรือเปล่า อย่างนี้ถึงจะคุ้มค่ากับวันสิ้นปี พอประเมินผลแล้ว เราก็ตั้งใจตั้งความปรารถนา ปีต่อไปเราจะทำอะไร เหมือนอย่างเราจะทำธุรกิจ หรือหน่วยราชการ แต่ละปีก็ต้องวางแผนล่วงหน้า ว่าเราจะมุ่งไปทางไหน ทิศทางที่เราจะไป การปฏิบัตินี่เราก็ต้องมีทิศทาง ไม่ใช่ปฏิบัติตามยถากรรมไปเรื่อยๆ แล้วแต่เวรแต่กรรม อย่างนี้เราอ่อนแอเกินไป หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 31 ธันวาคม 2562 ไฟล์ 621231 ซีดีแผ่นที่ 85

ค่อยๆ เรียน ค่อยๆ ดูของจริงไปเรื่อยๆ ก็เกิดความรู้ถูกความเข้าใจถูก ที่เราปฏิบัติแทบเป็นแทบตาย ก็เพื่อให้รู้ถูกเข้าใจถูก เพื่อให้ได้สัมมาทิฏฐิเท่านั้นเอง ถ้าใครเขาถามเราว่าอะไรคือพระพุทธศาสนา ตอบเขาให้ได้ว่า สัมมาทิฏฐิคือตัวจริงของพระพุทธศาสนา เราเรียนเพื่อให้เกิดสัมมาทิฏฐิ พอเรามีสัมมาทิฏฐิแล้ว เราก็รู้ว่าเราควรจะปฏิบัติยังไงกับกายกับใจ รู้เต็มที่แล้ว ก็วาง มันปล่อยเอง-วางเอง ก็พ้นทุกข์ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 29 ธันวาคม 2562 ไฟล์ 621229B ซีดีแผ่นที่ 85

ใจความสำคัญ คือการเจริญสติ การขยับไม้ขยับมือ หรือไปดูท้องพองยุบ หรือไปท่องพุทโธ หรือไปทำอานาปานสติ ถ้าทำไม่ถูก มันก็เป็นสมถะไปหมด แต่ถ้าทะลุเข้ามาจนถึงการเจริญสติ มันถึงจะได้สาระแก่นสารของการปฏิบัติ เข้าใกล้มรรคผลนิพพานมากขึ้นๆ การเจริญสติเป็นเรื่องใหญ่ รูปแบบเป็นเรื่องรอง ทำไปตามความถนัด กรรมฐานอะไรก็เหมือนกันหมด ถ้าทำถูกก็ใช้ได้ ถ้าทำผิดก็ใช้ไม่ได้ ไม่ใช่ว่าอันใดอันหนึ่งดี อันอื่นไม่ดี หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 29 ธันวาคม 2562 ไฟล์ 621229A ซีดีแผ่นที่ 85